Φράσεις και λέξεις παρμένες από τα Ευαγγέλια και τις Υμνωδίες, που έχουν περάσει στον καθημερινό μας λόγο με διαφορετική σημασία

Ο λαός θέλει συχνά να λογιωτατίζει με αρχαιότερα ρητά για να στολίζει τις κουβέντες του, είτε, για να δώσει σε αυτές, μεγαλύτερο κύρος. Και δανείζεται λέξεις και φράσεις από κείμενα γνωστά, ιδιαίτερα τα εκκλησιαστικά, που τα θεωρεί χωρίς αμφιβολία σοφά, έστω και αν πολλές φορές δεν καταλαβαίνει την πρώτη και πραγματική σημασία τους.

Ακολουθούν μερικά παραδείγματα :

• Μνήσθητί μου Κύριε. Η αρχική σημασία του είναι ικετευτική. Σε παρακαλώ να με θυμηθείς. Το είπε ο ένας ληστής που ήταν σταυρωμένος δίπλα από τον Χριστό. «Μνήσθητι μου Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» Και όμως, ο λαός το λέει σαν επιφώνημα αγανάκτησης ή απορίας, σαν να λέει «Μη χειρότερα»

• Ζωή χαρισάμενη. Φράση διασκευασμένη από το Χριστός Ανέστη. 

Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν,
θανάτῳ θάνατον πατήσας
καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι
ζωήν χαρισάμενος 

Ο λαός, πρόσεξε τη λέξη Ζωή και τις δύο πρώτες συλλαβές του χαρισάμενος και βιάστηκε να πει ζωή χαρισάμενη εννοώντας επίγεια ζωή γεμάτη χαρά. Λέει συχνά «θα περνάμε ζωή χαρισάμενη» σαν να λέει «θα περνάμε ζωή και κότα». Ενώ, στο Χριστός Ανέστη, η φράση ζωήν χαρισάμενος, σημαίνει Ζωή που θα μας χαριστεί από τον Χριστό, μετά τον θάνατό μας.

• Ας όψεται. Η ακριβής μετάφραση είναι «ας βλέπει». Ο λαός όμως το ερμήνευσε: ας έχει το κρίμα σαν υπεύθυνος. Το ρήμα το γνωρίσαμε  από τη φράση «Υμείς όψεσθε» που είπε ο Πιλάτος στους Εβραίους «Αθώος ειμί από του αίματος τούτου. Υμείς όψεσθε», δηλαδή «Εγώ, είμαι αθώος από το αίμα τούτου (του Χριστού). Το βλέπετε».

• Άρον άρον. Προστακτικές, άγνωστες θα ήταν σε εμάς, αν δεν υπήρχαν στα Ευαγγέλια. Παρμένες από τις φωνές του όχλου «Άρον άρον σταύρωσον αυτόν». Το άρον δεν σημείνει γρήγορα. Είναι προστακτική του ρήματος αίρω. Άρον σημαίνει πάρτε τον. Παράξενη είναι η χρήση που κάνει ο λαός. Θέλει με αυτή τη φράση να δείξει σπουδή, τη βία που έγινε κάτι «Τον πήρανε άρον άρον» 

• Ιδού ο Νυμφίος έρχεται. Φράση πνευματικής σωτηρίας (Νυμφίος είναι ο Χριστός) που όμως ο λαός τη χρησιμοποιεί πολλές φορές ειρωνικά σε περίπτωση γαμπρού, ή φίλου καταστολισμένου 

• Τα αργύρια. Έτσι συχνά ο λαός λέει τα λεφτά, που είναι λέξη παρμένη από τα «τριάκοντα αργύρια» του Ιούδα. 

• Το ποτήριον. Είναι μια μεταφορά, που τη χρησιμοποιύμε με την έννοια της πικρής δοκιμασίας στη ζωή και την έχουμε πάρει από τη φράση του Χριστού «Πάτερ ει δυνατόν παρελθέτω απ εμού το ποτήριον τούτο» 

• Και ούτω βοήσωμεν. Φράση από το Δοξαστικό του Πάσχα. Ο λαός το χρησιμοποιεί σε αγοραία διασκευή λέγοντας «Εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν». Την λέει όταν θέλει να δείξει την αξία που έχει η πληρωμή τοις μετρητοίς. Το «και ούτω βοήσωμεν» από το Δοξαστικό, με την πνευματική χαρά που κλείνει μέσα του, το έκανε κατάλληλο να αποδώσει την υλική χαρά που γεννάει το περιεχόμενο (χρήμα) της παλάμης.

• Η σπείρα. Στο Ευαγγελικό κείμενο σημαίνει Ρωμαϊκό στρατιωτικό απόσπασμα. Ο λαός όμως, έτσι αποκαλεί (δικαίως αυτή τη φορά) μια ομάδα ανθρώπων με κακές διαθέσεις. 

• Το πραιτώριον. Με αυτή τη λέξη ειρωνευόμαστε σοβαροφανή συμβούλια και επίσης μας είναι γνωστή από τα Ευαγγέλια 

• Τετέλεσται. Ένας παρακείμενος του σταυρωμένου Χριστού, που δεν θα είχε αλλιώς θέση στην γλώσσα μας. Τον χρησιμοποιούμε σε στιγμές απελπισίας. 

• Μετά φανών και λαμπάδων. Φράση που  γνωρίσαμε από τη σκηνή του Ιούδα που προδίνει τον Χριστό (Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, ιη' 3 :  ὁ οὖν Ἰούδας λαβὼν τὴν σπεῖραν καὶ ἐκ τῶν ἀρχιερέων καὶ Φαρισαίων ὑπηρέτας ἔρχεται ἐκεῖ μετὰ φανῶν καὶ λαμπάδων καὶ ὅπλων). Φανερό είναι ότι το Ευαγγελικό κείμενο δίνει εικόνα σκοτεινή, βαριά δραματική, η σπείρα (το ρωμαϊκό απόσπασμα) έρχεται να συλλάβει τον Χριστό, κρατώντας όχι μόνο φανάρια και λαμπάδες αλλά και όπλα. 

Όμως ο λαός μας, αφαιρώντας τα όπλα, τη χρησιμοποιεί με χαρούμενη έννοια. 

• Αγγαρεύω. Ρήμα που δεν θα υπήρχε στη γλώσσα μας αν δεν το μαθαίναμε από το επεισόδιο του Κυρρηναίου «Τούτον ηγγάρευσσαν ίνα άρη...» 

• Νίπτω τας χείρας μου. Ο συμβολισμός της φράσης από την πράξη του Πιλάτου όταν θέλησε να βγάλει από πάνω του κάθε ευθύνη. 

Λέμε επίσης 

Αντί του μάννα χολήν. Για την αχαριστία

Ως πρόβατο επί σφαγήν. Για τα αθώα θύματα.

Ουκ οίδα τον άνθρωπο. όταν αρνιόμαστε κάποια συμμετοχή ή γνωριμία.

Το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής. Μεγάλη διάδοση έχει αυτή φράση που είπε ο Ιησούς στους μαθητές του στον Κήπο της Γεσθημανής.