28 Οκτωβρίου 1940 – Εικόνες από το Έπος του 40

Φωτο : Ελληνίδα μάνα αποχαιρετά τον γιο της που πηγαίνει στο Μέτωπο. Έλληνας στρατιώτης αποχαιρετά την κορούλα του. 

Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940-41 (στην Ελλάδα αναφέρεται και ως Πόλεμος του 40 ή Έπος του 40) ήταν η πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και συνασπισμού Ιταλίας και Αλβανίας, η οποία διήρκεσε από τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 31 Μαΐου 1941.

Επίσημη έναρξη του Πολέμου θεωρείται η «επίδοση του τελεσιγράφου», ενώ μετά τις 6 Απριλίου 1941, με την Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, όπου η Ελλάδα κλήθηκε να αντιμετωπίσει τέσσερις εισβολείς, συνεχίστηκε ως Ελληνο-Ιταλο-Γερμανικός πόλεμος, ή ορθότερα επί της ουσίας Ελληνο-Ιταλο-Αλβανο-Γερμανο-Βουλγαρικός πόλεμος.

Φωτο : Ο Μουσολίνι στο ελληνοϊταλικό μέτωπο κοιτάζει μια νίκη που δεν ήρθε. Αριστερά, ο στρατηγός Ούγκο Καβαλέρο

Καθ’ οδόν προς το μέτωπο. Φωτογραφία Μαρίας Χρουσάκη από το φωτογραφικό λευκωμά της.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός Πρέσβης στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε στον Ιωάννη Μεταξά, στην οικία του δεύτερου, στην Κηφισιά, τελεσίγραφο, με το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Ελληνικού Βασιλείου, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ.), για τις ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του για τη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.

Φωτο : Ο Ιωάννης Μεταξάς και δεξιά, ο Ιταλός πρέσβης Εμανουέλε Γκράτσι

Μετά την άρνηση του Μεταξά, οι ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εισβολής στην Ελλάδα. Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτέθηκε και ανάγκασε τον ιταλικό σε υποχώρηση και μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, σχεδόν το ένα τέταρτο του εδάφους της Αλβανίας είχε καταληφθεί από τους Έλληνες.

Φωτο : Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο

Η αντεπίθεση των Ιταλών, το Μάρτιο του 1941, απέτυχε, με κέρδος μόνο μικρές εδαφικές εκτάσεις στην περιοχή της Χειμάρρας. 

Τις πρώτες μέρες του Απριλίου, με την έναρξη της γερμανικής επίθεσης, οι Ιταλοί ξεκίνησαν και αυτοί νέα αντεπίθεση. Από τις 12 Απριλίου, ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να υποχωρεί από την Αλβανία, για να μην περικυκλωθεί από τους προελαύνοντες Γερμανούς. Ακολούθησε η συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, στις 20 Απριλίου και με τους Ιταλούς, τρεις μέρες αργότερα, οι οποίες περαίωσαν τυπικά τον ελληνοϊταλικόγερμανικό πόλεμο.

Φωτο : Ένας ποιητής πολεμιστής. Αγνώριστος με γενειάδα και τη στρατιωτική στολή ο Οδυσσέας Ελύτης

Φωτο : Έλληνες στρατιώτες πηγαίνουν στο μέτωπο